Ekologicznego uwarunkowania działalności przedsiębiorstw

Zarządzanie współczesnym przedsiębiorstwem ulega stopniowym zmianom. Główną przyczyną tego zjawiska jest turbulentne otoczenie organizacji. Z tego stanu rzeczy wypływa potrzeba realizowania zasad zrównoważonego rozwoju, który pozwala na zharmonizowanie polityki środowiskowej, społecznej i gospodarczej. Kwestie związane ze środowiskiem powinny być wdrażane przez rozwiązania o charakterze proekologicznym. Aby działania te miały oczekiwany rezultat, należy na każdym etapie zarządzania kierować się świadomością i odpowiedzialnością ekologiczną. Działalność ta jest rozumiana jako zmiany w zakresie produktów, procesów oraz polityki przedsiębiorstwa. Dotyczy zużycia energii i produkowania odpadów, implementacji systemów zarządzania środowiskowego oraz wykorzystania ekologicznych, zrównoważonych źródeł zasobów. Przedsiębiorstwa, które są społecznie i ekologicznie odpowiedzialne zdobywają coraz szersze grono odbiorców. Proekologiczne nastawienie przedsiębiorców podnosi pozycję konkurencyjną podmiotu. Zarządzając przedsiębiorstwem, należy uwzględnić jego funkcjonowanie w środowisku naturalnym. Środowisko naturalne należy traktować jako dobro wspólne, luksusowe, o które należy dbać w kontekście troski o przyszłe pokolenia. Kluczowym elementem sukcesu jest kształtowanie świadomości ekologicznej przedsiębiorców.

Celem przeprowadzonych badań była ocena świadomości ekologicznej przedsiębiorców oraz wpływu przyjętych strategii zarządzania proekologicznego na funkcjonowanie jednostek w oparciu o sytuację finansową, efekty ekonomiczne, szanse i zagrożenia rozwoju przedsiębiorstw. Badania dotyczyły identyfikacji pojęć, z jakimi najczęściej została utożsamiona świadomość ekologiczna według przedsiębiorców, określeniu głównych czynników wpływu i kanałów informacyjnych dotyczących ekologii, przestrzeganiu rygorów środowiskowych i celu prowadzenia aktywnej polityki środowiskowej. Ponadto w monografii opisano również główne bariery rozwoju technologii środowiskowych, typy i rodzaje przyjętych działań podstawowych, motywy podejmowania działań proekologicznych oraz określenie głównych czynników i barier, które ograniczają prowadzenie strategii proekologicznych w przedsiębiorstwie. Opinie przedsiębiorców poznano za pomocą metody sondażowej. Jako technikę badawczą wykorzystano ankietę. Otrzymane wyniki badań w ramach metody porównań zestawiono z danymi zawartymi w raportach i opracowaniach przygotowanych przez instytucje i innych autorów. Dane zostały przedstawione w postaci graficznej, tabelarycznej i opisowej.

Wyniki badań własnych pozwoliły zauważyć, że przedsiębiorcy, którzy należą do sektora MŚP, mają wysoką świadomość o wadze ochrony środowiska we współczesnym świecie. Sytuacja ta jest pozytywna, ponieważ rozważany sektor stanowi przeważającą większość w Polsce. Świadomość ekologiczna została utożsamiona ze zrównoważoną produkcją, ekoinnowacjami oraz produktami ekologicznymi. Wzmacnianie świadomości ekologicznej wśród przedsiębiorców może przyczynić się do poprawy stanu środowiska naturalnego. Prowadzona w tym zakresie działalność jest postrzegana jako istotna z punktu widzenia poprawy konkurencyjności i kształtowania wizerunku. Pomimo szeregu motywów, przyczyn oraz pozytywnych efektów z zastosowania zarządzania proekologicznego, wśród analizowanych przedsiębiorców świadomość ta nie przekłada się na ich intensywną aktywność.

Zjawisko to jest uzasadnione licznymi barierami, które ograniczają zarządzanie przedsiębiorstwem w sposób ekologiczny. Według przedsiębiorców podejmowanie działań ekologicznych wiąże się głównie ze wzrostem kosztów, a brak funduszy, niewystarczająca informacja i promocja – to kluczowe bariery rozwoju. Wśród wymienionych strategii największy odsetek przedsiębiorców przejawia typ obojętny, który skupia się jedynie na przestrzeganiu koniecznych przepisów dotyczących ochrony środowiska. Aktywne zaangażowanie podmiotów w tej kwestii najczęściej jest uzasadnione ze względu na zaostrzające się przepisy prawa z zakresu ochrony środowiska oraz liczne kontrole.