Sytuacja mieszkaniowa młodych małżeństw we wschodnich województwach Polski

Obecna sytuacja mieszkaniowa w Polsce, choć bardziej korzystna niż na przełomie wieków nadal zaliczana jest do priorytetowych problemów społecznych. W Polsce najwięcej zainteresowania wzbudza zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych poprzez wejście w posiadanie nieruchomości na podstawie aktu własności. Niewystarczająca jednak liczba mieszkań w relacji do liczby gospodarstw domowych, relacja ceny mieszkania do wysokości dochodów, powierzchnia użytkowa zasobów oraz liczba osób je użytkujących stanowi główną barierę w realizacji indywidualnych potrzeb mieszkaniowych. Negatywną ocenę pogłębia ciągle niesatysfakcjonujący rynek mieszkań na wynajem oraz brak systemowych rozwiązań i efektywnych programów wsparcia dla gospodarstw domowych.

Wobec napotykanych trudności na rynku mieszkaniowym szczególną atencję kieruje się do kilku grup społecznych, które w tym kontekście rozpatrywać należy jako grupy problemowe. Jedną z nich są młode osoby, które rozpoczynają swoją aktywność zawodową w związku z czym ich dochody nie pozwalają im najczęściej w pełni samodzielnie decydować o sposobie i zakresie zaspokojenia potrzeb mieszkaniowych.

Wobec krytycznie zdefiniowanej w literaturze sytuacji mieszkaniowej (rozumianej jako stan zasobów mieszkaniowych oraz sposobu jego zasiedlenia), to jej przestrzenne zróżnicowanie wśród małżeństw (szerzej: nowych gospodarstw domowych) uczyniono przedmiotem badań. Badanie przeprowadzono w pięciu województwach Polski: warmińsko-mazurskim, podlaskim, świętokrzyskim, lubelskim i podkarpackim. Badania objęło małżeństwa formalizujące swój związek w urzędach stanów cywilnego w 45 gminach tych województw, włączając w to pięć stolic: Olsztyn, Białystok, Lublin, Kielce i Rzeszów.

Niniejsze opracowanie składa się z czterech rozdziałów oraz wprowadzenia i podsumowania wraz z wnioskami. Rozdział pierwszy przedstawia teoretyczne podwaliny pod przeprowadzone badanie. Opisano w nim sytuację mieszkaniową jako współczesną kwestię społeczną. W dalszej kolejności zaprezentowano znaczenie potrzeb mieszkaniowych oraz standardu mieszkaniowego. Rozdział drugi stanowi społeczno-gospodarcze tło badanych województw, którego zadaniem było przestawienie ówczesnej sytuacji przy pomocy wskaźników społecznych. W głównej mierze skupiono się na aspektach demograficznych i mieszkaniowych, które w zasadniczy sposób determinują pozostałe procesy społeczno-gospodarcze, materializujące się na wybranych do badania obszarach. Rozdział trzeci i czwarty zawierają analizy sytuacji mieszkaniowej małżeństw we wschodnich województwach kraju oparte na wynikach przeprowadzonych badań.