Wybrane aspekty zarządzania wodą i powierzchnią ziemi ze szczególnym uwzględnieniem planowania przestrzennego

Woda oraz powierzchnia ziemi są tymi zasobami, których zarządzanie ma ogromny wpływ na funkcjonowanie całości gospodarki oraz oddziałuje bezpośrednio na społeczeństwa i ekosystemy. Zasoby te traktuje się jako strategiczne, a podstawowe decyzje w ich zakresie są podejmowane i realizowane pod nadzorem administracji publicznej. Wzajemne powiązania powodują, że gospodarowanie zasobami środowiska jest złożonym procesem o charakterze systemowym. Wstępnym warunkiem sukcesu każdego procesu realizowanego przez administrację publiczną jest spójne i efektywne planowanie. Kluczową rolę w tym zakresie odgrywa planowanie przestrzenne. Choć powiązania wody z otaczającym ją gruntem są dość oczywiste, to dopiero po przekroczeniu możliwości asymilacji zanieczyszczeń spływających do wód zdano sobie sprawę, że efektywna ochrona wód jest niemożliwa bez odpowiedniego planowania, a następnie zagospodarowania gruntów. Innymi słowy, skuteczna ochrona gruntów jest warunkiem skutecznej ochrony zasobów wodnych. Koncepcja ta znana jako zintegrowane zarządzanie zasobami wodnymi stanowi fundament Ramowej Dyrektywy Wodnej i jest powszechnie stosowaną wytyczną międzynarodowych, krajowych i regionalnych programów gospodarki wodnej na całym świecie.

Opracowanie stanowi próbę wspólnego przedstawienia powyższych, ściśle powiązanych zagadnień. Opracowanie jest podzielone na trzy części: zarządzanie zasobami wodnymi (część 1.), ochronę powierzchni ziemi (część 2.) oraz planowanie i zagospodarowanie przestrzenne (część 3.).

W części pierwszej zostały przedstawione ogólne zasady gospodarki wodnej, ewolucja praw do wód oraz najważniejsze zmiany w zarządzaniu zasobami wodnymi w Polsce, związane z realizacją aktualnej ustawy wodnej. Część druga obejmuje zagadnienia dotyczące ochrony powierzchni ziemi, w tym prawo ochrony ziemi i jego funkcje oraz ogół kwestii związanych z ochroną gleb, gruntów rolnych i lasów. W części trzeciej zostały omówione uwarunkowania środowiskowe w procesie planowania i zagospodarowania przestrzennego, ze szczególnym uwzględnieniem poziomu lokalnego. Przedstawiono też podstawowe dokumenty planistyczne, w tym strategiczną ocenę oraz prognozę oddziaływania na środowisko.